De historie
Huis Oudegein was van oorsprong een gevechtstoren. Bescherming was nodig aangezien het stadje tolrechten kon heffen. In 1294 werden stadsrechten aan ’t Gein gegeven. De gevechtstoren werd in 1224 voor het eerst aangevallen, verwoest maar weer opgebouwd. In 1329 kwam het “stenen huis” in handen van Hendrik Snoyenzoon, leenman van Holland. Utrechtse Gilden voelden zich door het huis bedreigd in hun handel en verwoesten het in 1332. Het huis werd in 1334 voor een tweede keer herbouwd en teruggeven aan het geslacht Snoy.
In 1355 werd het huis opnieuw aangevallen. Berend Snoy gaf zich na een half uur strijden al over, waarna het huis voor een derde keer zwaar beschadigd werd. Na opbouw en herstel bleef het huis eigendom van de familie Snoy.
Na een aantal wisselingen van eigenaar werd Oudegein in 1536 als Ridderhofstad erkend. Voor erkenning was nodig dat het kasteel omringd was door een gracht, een eigen ophaalbrug had en de eigenaar moest een edelman zijn. Dit alles leverde in die tijd vrijstelling tot bepaalde belastingen op. Bij het uitbaggeren van de slotgracht in 1633 werden stenen kogels, een ijzeren handschoen en een doorboord voorstuk van een harnas gevonden. Herinneringen uit de gewelddadige historie. De middeleeuwse toren had toentertijd een afmeting van 8 x 8 meter en bestond uit het linker deel van het huidige onderhuis met twee verdiepingen, bekroond met kantelen.
In 1627 werd Adriaen Ploos van Amstel eigenaar van Oudegein. Het huwelijk van Adriaen Ploos met Agnes van Bijler in dat jaar werd geschilderd door Willem Cornelis Duyster. Het schilderij is vandaag de dag in het bezit van het Rijksmuseum in Amsterdam.
Tussen 1629 en 1633 liet Van Amstel de tot dan toe vierkante gevechtstoren afbreken tot aan het onderhuis en verbreden van 8 naar 16 meter. De naar het zuiden gerichte voorgevel kreeg een leien zadeldak met schoorstenen gedecoreerd met smeedijzeren ornamenten. De ingang werd voorzien van een poortje van zandsteen naar Korinthische stijl. Boven de ingang prijkte het wapen van de Ridderhofstad Oudegein. In de geven werden van kruisramen met korf en acculadebogen geplaatst en aan de zuidzijde werd een voorterrein aangelegd met een dienstgebouw, een tuin en een boomgaard. het toegangshek werd met wapenschilden verfraaid. De architect die Van Amstel adviseerde is niet officieel bekend, maar mogelijk Constatyn Huygens. Hij was zeer goed op de hoogte van Frans en Italiaanse bouwkunst een een goede vriend van Ploos van Amstel.
Jan Jacob de Geer
Jan Jacob de Geer, zoon van de bekende koopman Louis de Geer, was de eerste De Geer die in 1773 eigenaar van Oudegein werd. Hij verplaatste het toegangshek aan de Langelaan en breidde het dienstgebouw aan het voorplein uit en werd van een nieuwe voorgevel voorzien.
Willem Carel Pieter de Geer erfde Oudegein in 1801. Hij nam daar samen met zijn vrouw Isabella Charlotta des Heiligen Roomschen Rijksgravin van Nassau le Lecq, afstammeling van stadhouder Prins Maurits, zijn intrek. Aan haar herinnert nog een Saksisch Meissen porselein servies, gedecoreerd met het wapen. Dit servies is nog in het bezit van de familie en te zien in het Paleis het Loo.
Verdere renovaties aan Huis Oudegein
Carel Pieter de Geer verving de ‘ouderwetse’ kruisramen door schuiframen, metselwerk kwam in de plaats van natuursteen, de ophaalbrug werd verwijderd en vervangen door een vaste brug en onder de hoofdingang werd een dienstingang gemaakt. In de hal/entree werden in het stucwerk in ovalen de vier getijden uitgebeeld, er werden twee in empire stijl marmeren schouwen geplaatst en de tuin werd landschappelijk gezien gewijzigd. De gracht werd vloeiender gevormd en vanuit het huis werden drie ‘uitzichten’ gerealiseerd die naar de bloemperken en slingerpaden leidden.
In 1831 erft Jonkheer Jan Jacob de Geer Oudegein waarna het in 1873 overgaat naar de kinderen. Zij decoreerden in de hal het stucplafond met florale motieven en verplaatsten het trappenhuis naar de rechtervoorzijde van het huis. De kinderen lieten hun erfdeel aan broer Jan Jacob de Geer na waardoor het bezit van Oudegein in handen bleef. Zijn enige dochter Jonkvrouw Hermina Carolina Josephine de Geer werd na het overlijden van haar vader in 1915 eigenaar van Oudegein.
Jonkheer mr. Lodewijk Eduard de Geer van Oudegein
In 1930 laat Hermina de Geer Oudegein na aan jonkheer mr. Lodewijk Eduard de Geer, voorheen burgemeester van Vreeswijk, dijkgraaf van het hoogheemraadschap van de lekdijk Bovendams, lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal. In 1942 verhuisde Lodewijk de Geer met zijn gezin vanuit Abcoude naar Oudegein waar hij de dienstwoningen liet verbouwen tot woonhuis. In 1971 werd Huis Oudegein opnieuw gerenoveerd waarbij de kap, hoofdstoep, fundering en de brug worden opgeknapt.
Een groot deel van de landerijen werd in 1973 verkocht aan de nieuw gevormde gemeente Nieuwegein (samenvoeging Jutphaas en Vreeswijk). Om Huis Oudegein voor de toekomst te bewaren, heeft jonkheer mr. Lodewijk de Geer de Oudegein in 1985 in een stichting onder gebracht. De kinderen en inmiddels kleinkinderen zitten in het bestuur van deze stichting en de huidige generatie zorgt op hun manier dat Oudegein intact en uniek blijft.
